• Liczba zdjęć w galerii: 14370
  • Liczba wyświetleń zdjęć: 10904740

Gomułki

W latach 60-tych i 70-tych XX wieku w Państwowej Fabryce Wagonów we Wrocławiu (PAFAWAG) wyprodukowano dla ówczesnej Jugosławii 40 elektrycznych zespołów trakcyjnych wzorowanych na produkowanych tam jednostkach typu EN57. Znacząco większą liczbę stanowiły w tym zamówieniu jednostki czterowagonowe, specjalnie przystosowane do jazdy w górzystym terenie (dodatkowy człon silnikowy). Był to swego rodzaju poligon doświadczalny, gdyż PAFAWAG produkcję jednostek czterowagonowych dla PKP rozpoczął dopiero w 1976 roku (jednostki EN71).
311-002 20130903 1164642514Zamówione przez koleje jugosłowiańskie jednostki zostały przystosowane do jazdy w górskich rejonach dawnej Jugosławii. Zastosowano w nich pewne zmiany w stosunku do egzemplarzy, produkowanych dla krajowego przewoźnika czyli PKP. Mianowicie były to między innymi: wymuszona wentylacja silników trakcyjnych, oporniki wzmocnione pod względem termicznym, silniki z uzwojeniami o zmienionym przekroju i zwiększonej izolacji. Zmianą była również możliwość bocznikowania silników na pozycji szeregowej. Z racji lat, w których pierwsze jednostki były wyprodukowane i dostarczone do Jugosławii, kiedy w Polsce I Sekretarzem KC PZPR był Władysław Gomułka (dokładnie w latach 1956 – 1970) nieoficjalnie nazwane zostały – i taka nazwa funkcjonuje do dziś – "gomulkami". Po rozpadzie państwa Jugosławia "gomulki" użytkowane były przez zarządy kolei słoweńskich i chorwackich. Do obecnej Słowenii trafiły następujące jednostki:

  • w roku 1964:
    3 jednostki trzywagonowe serii 311/315-000:
    -001, -002, -003;

  • w latach 1965 – 1966:
    12 jednostek czterowagonowych serii 311/315-100:
    -101/102, -103/104, -105/106, -107/108, -109/110, -111/112, -113/114, -115/116, -117/118, -119/120, -121/122, -123/124;

  • w latach 1974 – 1975:
    15 jednostek czterowagonowych serii 311/315-200:
    -201/202, -203/204, -205/206, -207/208, -209/210, -211/212, -213/214, -215/216, -217/218, -219/220, -221/222, -223/224, -225/226, -227/228, -229/230;

  • w roku 1978:
    dodatkowo 10 wagonów rozrządczych serii 315;

  • jednostki o nr 311-005 do 311-014 składano z jednostek serii 311/315-100 i nowych wagonów rozrządczych serii 315 podczas napraw rewizyjnych w latach 1979 – 1982;

  • jednostkę 311-004 złożono w 1974 roku.

Latem 1964 roku do ówczesnej Jugosławii przybyła z Polski na prezentację jednostka EN57-082. Informację o tym wydarzeniu wraz ze zdjęciem zamieściła gazeta "Nova proga" w dniu 20 września 1964 roku.nova proga 1964 m "Nie tak dawno na ljubljańskiej stacji mogliśmy oglądać nowy elektryczny zespół trakcyjny na razie tylko podczas jazdy próbnej. Okazał się być tyle dobrym pojazdem, że w najbliższych miesiącach będziemy mogli nie tylko go oglądać, ale także być jego użytkownikami. Zarząd Zakładów Kolejowych w Ljubljanie zakupił bowiem w Polsce kilkanaście takich elektrycznych zespołów trakcyjnych. Zawarto już stosowną umowę. Nowe elektryczne zespoły trakcyjne są dobrze przystosowane do obsługi naszych linii kolejowych, są zarazem bardzo wygodne. Są w dwóch wersjach: trójczłonowej i czteroczłonowej. Największa szybkość dla jednostek na równym poziomym torze wynosi 110 km/h, trójczłonowego na szlaku o nachyleniu 16‰ – 70 km/h, a czteroczłonowego na szlaku o nachyleniu 25‰ – 70 km/h. Pociągi będą mogły zabierać 524 podróżnych (trójczłonowe), a czteroczłonowe po 696. Są szczególnie przystosowane do naszych linii kolejowych i dzięki nim przewóz pasażerów będzie lepszy, wygodniejszy, a przede wszystkim szybszy." Źródło: Nova proga, 20 września 1964 r., strona 3.

Do obecnej Chorwacji trafiło 10 jednostek czterowagonowych serii 311/320/315-100 wyprodukowanych w latachcroatia 6011-003 2006-08-18 01 m 1965 – 1966: -125/126, -127/128, -129/130, -131/132, -133/134, -135/136, -137/138, -139/140, -141/142, -143/144. Różnica między serią 311 i 320 polegała na, tym, że wagony silnikowe serii 320 miały także przedział pierwszej klasy. W 1992 roku do Chorwacji przekazano dwie słoweńskie jednostki: 311-003 i 311-103/104. Wszystkie chorwackie jednostki uzyskały nowe oznaczenia serii 6011. W 2008 roku w Chorwacji użytkowana była jedna jednostka po naprawie rewizyjnej o nr 6011-015/016, która wraz z jednostką 6011-003/004 przeszła w 2000 roku naprawę główną w ZNTK Mińsk Mazowiecki. Ostatecznie chorwackie "gomulki" wycofano ze służby w 2010 roku.

W latach 2000 – 2002 zakupiono w Słowenii nowe jednostki elektryczne serii 312 i 312/317. Ten okres to początek końca słoweńskich "gomulek". W latach 2000 – 2001 pocięto na złom 3 jednostki (311-011, 311-013, 311-101/102), natomiast w 2004 roku 8 jednostek, które od wielu lat stały odstawione na stacji towarowej Ljubljana Moste (311-005, 311-006, 311-008, 311-012, 311-213/214, 311-217/218, 311-219/220, 311-227/228). Podobny los potkał jednostki 311-105/106, 311-121/122 i 311-215/216, które z powodu wypadków i pożarów znikły ze szlaków już w latach 1979 i 1980. W 2003 roku sprzedano do Włoch dla kolei Ferrovia Emilia Romana 10 jednostek, z których 9 powróciło do Polski zataczając koło wokół Europy na przełomie lat 2006/2007. Jakiż zastanawiający wydaje się fakt, że Słoweńcy kupują nowe jednostki, natomiast my skupujemy stary złom w Europie, który notabene sami 40 lat temu wyprodukowaliśmy. Jednostki które wróciły do Polski: 311-001, 311-004, 311-007, 311-009, 311-010, 311-105/106 (dawna jednostka 311-123/124), 311-107/108, 311-201/202, 311-229/230. Wśród tych jednostek są dwie, które zasługują na szczególną uwagę, a mianowicie: 311-001, najstarsza z "gomulek" i 311-229/230 – najnowsza. W 2005 roku eksploatowanych było jeszcze 9 "gomulek". Najstarsza z eksploatowanych jednostek 311-002 miała zostać przekształcona na czynny eksponat muzealny. Niestety, z nowym 2007 rokiem napłynęły niezbyt miłe wieści ze Słowenii – jednostka 311-002 została wraz z jednostką 311-014 sprzedana do Słowacji (wyjechały do Trnavy 8 lutego 2007 roku), po czym pojawiły się w Polsce w ZNTK Mińsk Mazowiecki gdzie przeszły generalny remont i trafiły od SKM Warszawa.

W marcu 2007 roku w służbie czynnej pozostały: 311-203/204, 311-209/210, 311-211/212, 311-221/222 i 311-225/226. W naprawie była 311-207/208. Jednostka 311-223/224 na skutek umyślnego podpalenia spłonęła w nocy z 15 na 16 stycznia 2007 roku na torach postojowych stacji Jesenice i została przeznaczona do kasacji. Na początku 2008 roku, a ściślej mówiąc 9 stycznia spalona jednostka 311-223/224 wyjechała w kierunku Słowacji. Czy ona również trafi jak pozostałe do Polski? Czas pokazał, że się nie myliłem. Na początku czerwca 2011 roku jednostka ta pojawiła się na terenie firmy NEWAG w Nowym Sączu. W połowie 2010 roku w służbie czynnej pozostawały: 311-203/204, 311-207/208, 311-209/210, 311-211/212, 311-221-222, 311-225/226, a więc wszystkie "gomulki" na stanie Kolei Słoweńskich.

Byłe jugosłowiańskie jednostki, które powróciły do Polski, od 2007 roku możemy spotkać na naszych torach. Są to jednostki trzywagonowe o nr EN57-3001 (dawna jednostka 311-010), EN57-3002 (dawna jednostka 311-002), EN57AKM-3003, EN57AKM-3004, EN57AKM-3005, oraz czterowagonowe o nr EN71-100 (dawna jednostka 311-133/134), EN71-101, EN71KM-102, EN71KM-103, EN71KM-104, EN71KM-105.

W dniu 6 stycznia 2018r. jednostka 311-203/204 spłonęła na torze bocznym na stacji Jesenice.

W tym miejscu wyjaśnię sposób numeracji słoweńskich jednostek: każdy poszczególny wagon jednostki posiada własne oznaczenie. Wagony doczepne oznaczone są jako 315, natomiast wagony silnikowe jako 311. Po tym następuje numer konkretnego wagonu, np.:

  • jednostka 311-008 to skład trzywagonowy (jak nasz EN57) z wagonem silnikowym o nr 311-008 i dwóch wagonach doczepnych o nr 315-015 i 315-016;

  • jednostka 311-209/210 to skład czterowagonowy (jak nasz EN71) z dwoma wagonami silnikowymi o nr 311-209 i 311-210 oraz dwóch wagonach doczepnych o nr 315-209 i 315-210.


Opracowanie: Andraž Briški-Javor, Wojciech Nowak.
Wszelkie prawa zastrzeżone.

Wybrane zdjęcia z galerii

  • SM42-797
  • Data: 2007-06-17
  • Miejsce: Kraków Płaszów
  • EP07-1010
  • Data: 2010-06-05
  • Miejsce: Kraków Mydlniki Wapiennik
  • Pociąg nr: TLK 36100
  • SM42-2351
  • Data: 2017-04-08
  • Miejsce: Kraków Płaszów
  • EN57-1122
  • Data: 2020-09-15
  • Miejsce: Gdynia Główna
  • Pociąg nr: SKM 59776
  • Nazwa: S2
  • ET22-1181
  • Data: 2014-10-05
  • Miejsce: Kraków Prokocim Prd

  

Hosting zapewnia KYLOS

Free Joomla! template by L.THEME